Высокомолекулярные соединения (серия А), 2023, T. 65, № 5, стр. 333-342

НАРУШЕНИЕ ГОМОЛОГИИ В РЯДУ АМФИФИЛЬНЫХ ГРЕБНЕОБРАЗНЫХ СТАТИСТИЧЕСКИХ СОПОЛИМЕРОВ N-МЕТИЛ-N-ВИНИЛАЦЕТАМИДА И N-МЕТИЛ-N-ВИНИЛАМИНА С УМЕРЕННОЙ ЧАСТОТОЙ ПРИВИВКИ ДОДЕЦИЛЬНЫХ БОКОВЫХ ГРУПП

А. А. Гостева a, О. В. Окатова a, И. И. Гаврилова a, Е. Ф. Панарин a, Г. М. Павлов a*

a Институт высокомолекулярных соединений Российской академии наук
199004 Санкт-Петербург, Большой пр., 31, Россия

* E-mail: georges.pavlov@mail.ru

Поступила в редакцию 25.04.2023
После доработки 19.07.2023
Принята к публикации 31.08.2023

Аннотация

Серия водорастворимых гребнеобразных сополимеров N-метил-N-винилацетамида и N-метил-N-виниламина (МВАА–со–МВА) с гидрофобными додецильными боковыми группами С12Н25 исследована в 0.1 M растворе NaCl при подавлении полиэлектролитных эффектов методами молекулярной гидродинамики: вискозиметрии, поступательной диффузии и скоростной седиментации в разбавленных растворах. Рассматриваются вопросы гомологии этих амфифильных сополимеров. Результаты вискозиметрии, представленные в координатах lnηr от c[η], позволяют различать макромолекулы сополимеров по степени их гидрофобности. Мерой гидрофобности амфифильных сополимеров служат положительные значения второй производной B2, определяемой из начального хода кривых этих зависимостей. Заметные различия в величинах B2  для разных сополимеров указывают на то, что они не являются истинным гомологическим рядом. Для квази-гомологического ряда, сформированного из сополимеров МВАА–со–МВАC12H25 · HI с близкими значениями B2, получены соотношения Куна–Марка–Хаувинка–Сакурады и проведена оценка равновесной жесткости цепей по адаптированному уравнению Грэя–Блюмфельда–Хирста.

Список литературы

  1. Winnik M.A., Yekta A. // Curr. Opin. Colloid Interface Sci. 1997. V. 2. № 4. P. 424.

  2. Rubinstein M., Dobrynin A.V. // Trends Polym. Sci. 1997. V. 5. P. 181.

  3. Dobrynin A.V., Rubinstein M. // Macromolecules. 1999. V. 32. № 3. P. 915.

  4. Senan C., Meadows J., Shone P.T., Williams P.A. // Langmuir. 1994. V. 10. № 7. P. 2471.

  5. Wolff C., Silberberg A., Priel Z., Layec-Raphalen M.N. // Polymer. 1979. V. 20. № 3. P. 281.

  6. Associative Polymers in Aqueous Media / Ed. by J.E.Glass. Washington: Am. Chem. Soc., 2000.

  7. Imai S., Hirai Y., Nagao C., Sawamoto M., Terashima T. // Macromolecules. 2018. V. 51. № 2. P. 398.

  8. Hattori G., Hirai Y., Sawamoto M., Terashima T. // Polym. Chem. 2017. V. 8. № 46. P. 7248.

  9. Li L., Raghupathi K., Song C., Prasad P., Thayumana-van S. // Chem. Commun. 2014. V. 50. № 88. P. 13417.

  10. Esquenet C., Terech P., Boué F., Buhler E. // Langmuir. 2004. V. 20. № 9. P. 3583.

  11. Rinaudo M. // Carbohydr. Polymers. 2011. V. 83. № 3. P. 1338.

  12. Lopez C.G., Colby R.H., Cabral J.T. // Macromolecules. 2018. V. 51. № 8. P. 3165.

  13. Ma Y., Cao T., Webber S.E. // Macromolecules. 1998. V. 31. № 6. P. 1773.

  14. Yusa S.-i., Sakakibara A., Yamamoto T., Morishima Y. // Macromolecules. 2002. V. 35. № 27. P. 10182.

  15. Ordanini S., Cellesi F. // Pharmaceutics. 2018. V. 10. № 4. P. 209.

  16. Wang X., Li L., He W., Wu C. // Macromolecules. 2015. V. 48. № 19. P. 7327.

  17. Kanno R., Tanaka K., Ikami T., Ouchi M., Terashima T. // Macromolecules. 2022. V. 55. № 12. P. 5213.

  18. Pabon M., Corpart J.-M., Selb J., Candau F. // J. Appl. Polym. Sci. 2002. V. 84. № 7. P. 1418.

  19. Kujawa P., Audibert-Hayet A., Selb J., Candau F. // Macromolecules. 2006. V. 39. № 1. P. 384.

  20. Abdala A.A., Wu W., Olesen K.R., Jenkins R.D., Tonelli A.E., Khan S.A. // J. Rheol. 2004. V. 48. № 5. P. 979.

  21. Chassenieux C., Nicolai T., Benyahia L. // Curr. Opin. Colloid Interface Sci. 2011. V. 16. № 1. P. 18.

  22. Jiang N., Zhang H., Tang P., Yang Y. // Macromolecules. 2020. V. 53. № 9. P. 3438.

  23. Neal T.J., Beattie D.L., Byard S.J., Smith G.N., Murray M.W., Williams N.S.J., Emmett S.N., Armes S.P., Spain S.G., Mykhaylyk O.O. // Macromolecules. 2018. V. 51. № 4. P. 1474.

  24. Kawata T., Hashidzume A., Sato T. // Macromolecules. 2007. V. 40. № 4. P. 1174.

  25. Ueda M., Hashidzume A., Sato T. // Macromolecules. 2011. V. 44. № 8. P. 2970.

  26. Macromolecular Self-Assembly / Ed. by L. Billon, O. Borisov. Hoboken: Wiley, 2016.

  27. Dobrynin A.V., Rubinstein M. // Macromolecules. 2000. V. 33. № 21. P. 8097.

  28. Limberger R.E., Potemkin I.I., Khokhlov A.R. // J. Chem. Phys. 2003. V. 119. № 22. P. 12023.

  29. Vasilevskaya V.V., Markov V.A., ten Brinke G., Khokhlov A.R. // Macromolecules. 2008. V. 41. № 20. P. 7722.

  30. Zhang Z., Huang C., Weiss R.A., Chen Q. // J. Rheol. 2017. V. 61. № 6. P. 1199.

  31. Zhang Z., Chen Q., Colby R.H. // Soft Matter. 2018. V. 14. № 16. P. 2961.

  32. Gosteva A., Gubarev A.S., Dommes O., Okatova O., Pavlov G.M. // Polymers. 2023. V. 15. № 4.

  33. Pavlov G.M., Gosteva A.A. // Polymer Science A. 2022. V. 64. № 6. P. 586.

  34. Pavlov G.M., Gosteva A.A., Okatova O.V., Dommes O.A., Gavrilova I.I., Panarin E.F. // Polym. Chem. 2021. V. 12. № 15. P. 2325.

  35. Pavlov G.M., Okatova O.V., Mikhailova A.V., Ulyanova N.N., Gavrilova I.I., Panarin E.F. // Macromol. Biosci. 2010. V. 10. № 7. P. 790.

  36. Панарин Е.Ф., Гаврилова И.И. // Высокомолек. соед. Б. 1977. V. 19. № 4. P. 251.

  37. Schuck P. // Biophys. J. 2000. V. 78. № 3. P. 1606.

  38. Tsvetkov V.N. // Rigid–Chain Polymers: Hydrodyna-mic and Optical Properties in Solution. New York: Plenum Press, 1989.

  39. Лавренко П.Н., Окатова O.В. // Высокомолек. соед. А. 1977. V. 19. № 11. P. 2640.

  40. Lavrenko V.P., Gubarev A.S., Lavrenko P.N., Okatova O.V., Pavlov G.M., Panarin E.F. // Ind. Lab. Materials Diagnostics. 2013. V. 79. P. 33.

  41. Pavlov G.M., Okatova O.V., Gubarev A.S., Gavrilova I.I., Panarin E.F. // Macromolecules. 2014. V. 47. № 8. P. 2748.

  42. Pavlov G.M., Perevyazko I.Y., Okatova O.V., Schubert U.S. // Methods. 2011. V. 54. № 1. P. 124.

  43. Pavlov G.M. Different Levels of Self-Sufficiency of the Velocity Sedimentation Method in the Study of Linear Macromolecules Analytical Ultracentrifugation Instrumentation, Software, and Applications/ Ed. by S. Uchiyama, F. Arisaka, W.F. Stafford, T. Laue. Tokyo: Springer 2016.

  44. Huggins M.L. // J. Am. Chem. Soc. 1942. V. 64. № 11. P. 2716.

  45. Kraemer E.O. // Industr. Eng. Chem. 1938. V. 30. № 10. P. 1200.

  46. Concentration Dependence of the Viscosity of Dilute Polymer Solutions: Huggins and Schulz-Blaschke Constants. In The Wiley Database of Polymer Properties / Ed. by C. Schoff. Hoboken: Wiley, 2003.

  47. Perevyazko I., Gubarev A.S., Pavlov G.M. // Molecular Characterization of Polymers. A Fundamental Guide / Ed. by M.I. Malik, J. Mays, M.R. Shah. Amsterdam: Elsevier, 2021. Ch. 6.

  48. Dommes O.A., Okatova O.V., Kostina A.A., Gavrilova I.I., Panarin E.F., Pavlov G.M. // Polymer Science C. 2017. V. 59. № 1. P. 125.

  49. Gray H.B., Bloomfield V.A., Hearst J.E. // J. Chem. Phys. 1947. V. 46. P. 1493.

  50. Pavlov G.M. // Eur. Phys. J. E. 2007. V. 22. № 2. P. 171.

  51. Hearst J.E., Stockmayer W.H. // J. Chem. Phys. 1962. V. 37. № 7. P. 1425.

  52. Yamakawa H., Fujii M. // Macromolecules. 1973. V. 6. № 3. P. 407.

  53. Yamakawa H., Fujii M. // Macromolecules. 1974. V. 7. № 1. P. 128.

  54. Tsvetkov V.N., Eskin V.E., Frenkel S.Y. // Structure of Macromolecules in Solution. Boston: The National Lending Library for Science and Technology, 1971.

  55. Zimm B.H. // Macromolecules. 1980. V. 13. № 3. P. 592.

  56. Garcia de la Torre J.G., Jimenez A., Freire J.J. // Macromolecules. 1982. V. 15. № 1. P. 148.

  57. Garcia de la Torre J.G., Martínez L.M., Tirado M., Freire J. // Macromolecules. 1984. V. 17. № P. 2715.

  58. Oono Y. // Adv Chem Phys. 1985. V. 61. № P. 301.

Дополнительные материалы отсутствуют.